σκηνή
τέταρτη
Λ:
(σε κατάσταση ευφορίας -κρατά
μια ψηφιακή βιντεοκάμερα στραμμένη
προς τον εαυτό του) Ο Ιωνάς στην
κοιλιά του κήτους. Σκηνή πρώτη, πλάνο
τέταρτο. (περιστρέφει την κάμερα
στο χώρο) Εδώ βλέπουμε τα
πολυτελή εντόσθια του τέρατος -συκώτια,
σπληνάντερα. Αυτή η κοιλότητα είναι το
στομάχι, όπου χωνεύεται
ο πρωταγωνιστής μας. Φέρελπις νέος και
τα λοιπά… στο κάτω-κάτω, ας πρόσεχε. Τα
φονικά όπλα του κτήνους -κοπτήρες,
σκυλόδοντα- βρίσκονται σε άλλη κοιλότητα,
εκτός από έναν ξέμπαρκο…τραπεζίτη.
Ζουμ στο μαλάκα. Τρε γκρο πλαν στο
σατανικό βλέμμα. Η ένταση κορυφώνεται.
Κατ!
Δ:
Δεν βαρέθηκες τα καραγκιοζιλίκια
τόση ώρα;
Λ:
Καθόλου. Πρέπει να εκμεταλλευτώ
και το τελευταίο λεπτό που μου απομένει.
Δ:
Με το να γίνεσαι γελοίος;
Λ:
Είναι η κληρονομιά μου στις
επερχόμενες γενιές. Πώς ο Ιωνάς εισχώρησε
στην κοιλιά του κήτους, πάλεψε με το
δράκο και, τελικά, νικήθηκε στα μαρμαρένια
αλώνια.
Δ:
Μήπως τα ’χεις μπερδέψει λιγάκι;
Λ:
Μπορεί. (ξανά προς
την κάμερα) Μέα κούλπα. Η
εξομολόγηση ενός αναρχικού. (την
στήνει σε κάποιο τραπέζι ή ράφι)
Γεννήθηκα σε μια φτωχική συνοικία της
Αθήνας. Ο πατέρας μου μ’ έδερνε. Η μάνα
με παραχάιδευε. Στο σχολείο, χρυσή
μετριότητα. Μόνο στα μαθηματικά τα
κατάφερνα. Μπήκα στο πανεπιστήμιο και
ξέχασα να βγω. Δούλεψα στην παραπαιδεία,
έβγαλα μαύρο χρήμα ασύστολα. Παντρεύτηκα.
Απόκτησα σπίτι, δάνειο, υποθήκη. Ήρθε η
κρίση. Αγωνίστηκα. Επιχείρησα όλες τις
ενδεδειγμένες μορφές αντίστασης: φώναξα,
έγλειψα, ξεπουλήθηκα. Καταψήφισα την
κυβέρνηση. Υπερψήφισα την κυβέρνηση.
Πέταξα γιαούρτια, αυγά. Μέχρι μπλογκ
άνοιξα στο ίντερνετ. Στο τέλος τα πήρε
όλα ο διάολος, η τράπεζα. Σπίτι, γυναίκα…
Το παιδί που δεν ήρθε ποτέ…
Δ:
Βιολιστή, την καντέντσα!
(προς τον άλλο που τον αγριοκοιτάζει,
απολογητικά:) Ένα ηλεκτρικό
σόλο θα ταίριαζε λες καλύτερα;
Λ:
Γιατί ρε παπάρα δεν μ’ αφήνεις
να σκηνοθετήσω τη δολοφονία μου όπως
θέλω εγώ;
Δ:
Ανοησίες. Ακούει κι ο κόσμος.
Κανείς δεν μπορεί να σκοτώσει έναν ήδη
νεκρό.
Λ:
(σηκώνοντας το μεσαίο δάχτυλο)
Ξέρεις τι σου λέει ο νεκρός;
Δ:
Πώς! Ότι το φάντασμά του πλανιέται
πάνω απ’ την Ευρώπη.
Λ:
Χο-χο! Πολύ πνευματώδες! Σου
’χω κι εγώ ένα. Ανοίγουν μαγαζί ο Πήτερ
Παν, η Μάγια η Μέλισσα, ένας έντιμος
τραπεζίτης και μια πρεζού. Ποιος βαστά
το ταμείο;
Δ:
Η πρεζού;
Λ:
Ο τραπεζίτης. Το μαγαζί είναι
στη Νέβερλαντ.
Δ:
Καλό. Το άλλο, στην κόλαση, με το
Μπακούνιν…
Λ:
Το παρατραβάς.
Δ:
Με συγχωρείς.
Λ:
Σου φαίνεται
αστείο. Άκου λοιπόν μια φιλοσοφία κι
από μένα και γέλα όσο θες. Όταν η μεγαλύτερή
σου βεβαιότητα καταρρέει, εκεί, αυτό,
είναι
η επανάσταση.
Δ:
Μου θυμίζεις περί τίνος πρόκειται;
Λ:
Ιούλιος 1789, Μάρτιος 1911, Οκτώβριος
1917, Ιούλιος 1953, Μάιος 1968. Σου θυμίζουν
κάτι αυτές οι ημερομηνίες;
Δ:
Ναι. Σχολείο. Και πόσο βαρετό μου
φαινόταν το μάθημα της Ιστορίας. Ένας
ανιαρός κύκλος επαναλήψεων.
Λ:
Όχι τόσο ανιαρός γι' αυτούς
που βρίσκονται στο λάθος σημείο τη λάθος
στιγμή. Η Ιστορία είναι μια κυρία με
απεριόριστο απόθεμα υπομονής.
Δ:
Ίσως επειδή διαθέτει απεριόριστο
χρόνο. Κρίμα που δεν μπορώ να πω το ίδιο
για μας.
Λ:
Ξέρεις κάτι; Μου είναι πολύ
εύκολο να κατανοήσω τον κυνισμό. Μ' αυτόν
μεγάλωσα. Εκείνο που πάντα με εντυπωσιάζει
είναι ο συνδυασμός του κυνισμού με την
αλαζονεία. Προδίδει ασυγχώρητη, βλακώδη
άγνοια.
Δ:
Άγνοια τίνος;
Λ:
Της ασημαντότητας. Του ένα
από χίλια ίσον χίλια. Της στατιστικής.
Δ:
Της στατιστικής! (γελάει)
Οκτωβριανή επανάσταση: πάνω από δέκα
εκατομμύρια νεκροί. Σταλινικά σοβιέτ:
νεκροί και εκτοπισμένοι, περισσότεροι
από είκοσι εκατομμύρια. Μαοϊκή Κίνα:
εξήντα εκατομμύρια. Στατιστικές
ασημαντότητες σε σχέση με το έγκλημα
της Γαλλικής επανάστασης: εξακόσιες
χιλιάδες ψυχές, το εν τέταρτο του
πληθυσμού της εποχής. Τουλάχιστον, ο
Καπιταλισμός σ' αφήνει να διαλέξεις το
σκοινί.
Λ:
Απ' το Ίντερνετ ενημερώνεσαι
ή σας τα μαθαίνουν στο ελ-ες-ι;
Δ:
ΑΣΟΕΕ. Τροτσκιστές. Χίλια εννιακόσια
εβδομηνταεπτά-χίλια εννιακόσια
ογδονταένα………. Εκπλήσσεσαι;
Λ:
Ειλικρινά, όχι. Αρκετά
συνηθισμένη διαδρομή για φωνακλάδες
των αμφιθεάτρων που καταλήγουν λακέδες
του συστήματος.
Δ:
Λακέδες…
Λ:
Του συστήματος. Μην μου πεις
ότι δεν χρησιμοποιούσες αυτήν την
έκφραση, Σκρουτζάκο;
Δ:
Έχει σημασία;
Λ:
Όση και ποιο απ’ τ’ αρχίδια
μου κουνιέται.
Δ:
(τον κοιτάζει επιτιμητικά)
Έχεις αναρωτηθεί γιατί όταν θυμώνεις,
καταλήγεις πάντα στο θλιβερά μονότονο
εκφραστικό μοτίβο αρχίδια-κώλος-μουνί;
Λ:
Θα μου εξηγήσεις εσύ.
Δ:
Διότι, θυμός και επιθυμία είναι
τα βασικά κινητήρια ένστικτα του είδους
μας. Χωρίς αυτή τη θαυμαστή τάση της
συνείδησης για υπέρβαση, το πνεύμα, θα
’μασταν απελπιστικά, αξιοθρήνητα
προβλέψιμοι. Από την άλλη, αν δεν υπήρχαν
τα ένστικτα με τις χυδαίες τους απαιτήσεις,
το πνεύμα θα πελαγοδρομούσε σε μια
διαρκή αβεβαιότητα. Το μεγάλο όπλο του
καπιταλισμού είναι ακριβώς το ότι
απευθύνεται στο ένστικτο. Επιθυμία και
επιθετικότητα. Νόμος της ζούγκλας.
Μονόδρομος. Ασφάλεια. Όσοι τον εγκαταλείπουν
έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε πλήθος
αβεβαιότητες.
Λ:
Λαμόγιο! Μ’ αυτές τις σοφιστείες
καθαρίζεις τα ματωμένα νύχια σου;
Δ:
Δεν έχω ανάγκη να καθαρίσω τίποτα.
Έχω αποδεχτεί τη φύση μου.
Λ:
Πόσο βολικό! Και το
πνεύμα;
Δεν είναι μέρος της φύσης
σου αυτό; Τι απέγινε η θαυμαστή
του τάση για
υπέρβαση;
Δ:
Την εκμεταλλεύομαι, φυσικά. Είναι
εξαιρετικά απενοχοποιητική, αρκεί να
ξέρεις να τη χειριστείς. Τα 'πε όλα ο
Γαλλοαλγερινός. Είμαστε γεμάτοι
ιδεοληψίες, με πρώτη και καλύτερη την
επανάσταση. Που είναι, ουσιαστικά,
επανάσταση ενάντια στο παράλογο, την
κοινή, αδυσώπητη μοίρα μας.
Λ:
Δεν θα το φανταζόμουν ότι
πρέπει να εντρυφήσει κανείς στον Καμύ
για να καταστρέφει χωρίς ενοχές τους
συνανθρώπους του. Ούτε ότι η εξέγερση
ενάντια στην αδικία αποτελεί ιδεοληψία.
Δ:
Αν είσαι το θύμα της αδικίας,
πιθανώς όχι. Σκέψου, όμως, πόσοι
εξεγείρονται καθημερινά, χωρίς να είναι
ούτε οι ίδιοι ούτε κάποιοι δικοί τους
οι θιγόμενοι. Για τις συνθήκες διαβίωσης
των κρατουμένων, τη θέση της γυναίκας
στο Ισλάμ, τα δικαιώματα των ζώων. Ακόμα
και για το σπίτι που έχασες. Στη συνείδηση
του κόσμου, εσύ έχεις δίκιο και η τράπεζα
άδικο. Κανείς δεν νοιάζεται αν δεν
τήρησες τις δεσμεύσεις σου. Η απώλεια
είναι πάντοτε παράλογη.
Λ:
Καλό το παραμύθι σου, αλλά δεν
βλέπω το δράκο.
Δ:
Αλήθεια; Γιατί δεν με
πιάνεις. Όσο η εξέγερση είναι απλώς
ιδιότητα της συνείδησης, άλλο τόσο είναι
στη φύση μας να προσωποποιούμε τα αίτιά
της παράγοντας εχθρούς. Εθνικούς,
ταξικούς, αδιάφορο. Τη δεδομένη περίοδο,
το κουστουμάκι του δράκου τυχαίνει να
το φοράνε οι τράπεζες.
Λ:
Τυχαίνει, ε;
Δ:
Προφανώς. Είναι η συγκυρία τέτοια.
Λ:
Α, η συγκυρία.
Δ:
Κοίτα. Είμαι επιχειρηματίας, έτσι;
Καρπώνομαι υπεραξίες κι όλα τα σχετικά.
Το να με θεωρείς ταξικό αντίπαλο, δεν
είναι καθόλου παράλογο. Παραλογισμός
είναι όταν αρχίζεις να με αντιμετωπίζεις
ως εχθρό της κοινωνίας. Εμπορεύομαι
χρήμα, κάτι που έχει ανάγκη η αγορά για
να λειτουργήσει, δεν είμαι έμπορος
ναρκωτικών. Ούτε τρομοκράτης ούτε
παιδόφιλος. Η δραστηριότητά μου δεν
συνιστά απειλή. Ή –τουλάχιστον- όχι
μεγαλύτερη απ’ ό,τι του φαρμακοποιού,
του διαφημιστή, του επιστήμονα. Εννοώ
ότι ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον
τρόπο που θα χρησιμοποιήσει τα προϊόντα
μου.
Λ:
Το ίδιο ισχύει και για τον
έμπορο ναρκωτικών, ή κάνω λάθος;
Δ:
Τα ναρκωτικά τυχαίνει να είναι
παράνομα.
Λ:
Α, μάλιστα. Τυχαίνει,
ξανά. Τα πάντα είναι θέμα τύχης καθώς
φαίνεται.
Δ:
Έτσι λένε οι επαΐοντες. Προσωπικά,
προτιμώ να πιστεύω ότι ο Θεός δεν παίζει
ζάρια.
Λ:
Ωραία. Πρώτα ο Καμύ, τώρα ο
Αϊνστάιν. Έχεις αδυναμία, βλέπω, στους
Αλβέρτους. Εκτός αν είναι σε όλες τις
θεωρίες που σε βολεύουν. Με τον Προκρούστειο
τρόπο, βεβαίως. Κόψε κάτι εδώ, τέντωσε
λίγο από κει…
Δ:
Με αδικείς. Αλλά δεν είναι αυτό
το θέμα μας.
Λ:
Ποιο είναι το θέμα μας;
Δ:
Εσύ. Σταμάτα να πίνεις.
Λ:
(στραγγίζοντας το
μπουκάλι) Τι είπες;
Δ:
Για κάποια μικρή ιδέα που...
Λ:
Ναι; Δεν θυμάμαι.
Δ:
Για κάνε μια προσπάθεια. Ίσως
συμφέρει…
Λ:
Εσένα.
Δ:
Και τους δυο μας.
Λ:
…
Δ:
Δεν ακούω τι λες.
Λ:
Τίποτα. Τραγουδάω. Κάτι για
τη φύση……………. Δεν είσαι εσύ, ξέρεις.
Είμαστε όλοι. Θεοποιήσαμε το χρήμα και
καταστρέψαμε τα πάντα. Όμως εσύ είσαι
το σύμβολο. Η χειρότερη πλευρά του εαυτού
μας.
Δ:
Τα σύμβολα είναι στο
μυαλό σου. Τι σου είπα, θυμάσαι; Το χρήμα
δεν είναι το παν. Αλλά σου δίνει Εξουσία.
Και –το σημαντικότερο- Χρόνο.
Αυτός είναι
ο πραγματικός θεός. Αυτόν
κυνηγάς. Και ενάντια σ’ αυτόν
επαναστατείς.
Λ:
Κι εσύ;
Δ:
Τι εγώ;
Λ:
Εσύ, που έχεις το χρήμα και
τον χρόνο. Τι κυνηγάς εσύ; Γιατί δεν
πληρώνεις τους φόρους σου, γιατί δεν
κάνεις απλώς τη δουλειά σου και ν’
αφήσεις τους άλλους στη δική τους; Γιατί
δεν ζεις την υπέροχη ζωή, με τα χλιδάτα
ξενοδοχεία, τις γκομενίτσες και τις
Καραϊβικές, όσα χρόνια σου απομένουν,
αντί να παριστάνεις τον καρκίνο που
επιμένει να εξαπλωθεί;
Δ:
Δεν προσπαθώ να εξαπλωθώ
εγώ, αλλά αυτό.
Το σύστημα, η αγορά, η οικονομία -πες το
όπως θες. Εγώ, είμαι ένα απλό γρανάζι.
Κάπως μεγάλο, ομολογουμένως, αλλά πάντως
γρανάζι. Υποχρεωμένο, όπως όλα τα
υπόλοιπα, να γυρίζει.. Γι’ αυτό είσαι
εδώ. Να με βοηθήσεις να απεμπλακώ.
Λ:
Να απεμπλακείς; Με το να
ξεφορτωθείς την τράπεζα; Σε τι άλλο
είσαι μπλεγμένος; Όπλα; Μυστικές
εταιρείες;
Δ:
Δεν θέλεις να ξέρεις.
Λ:
Παίζεις με τη φωτιά.
Δ:
Ίσως. Το θέμα είναι πώς θα βγούμε
και οι δυο κερδισμένοι.
Λ:
Κομματάκι δύσκολο.
Δ:
Είναι στ’ αλήθεια; Ή είναι θέμα
οπτικής; Ξεκόλλα λίγο απ’ το χαμένο
σπίτι, δες τη λίγο αλλιώς.
Λ:
Δεν ήταν μόνο το σπίτι. Δεν
ήταν τα τούβλα και τα μπετά.
Δ:
Τότε τι;
Λ:
Το Όνειρο,
τοκογλύφε. Ζεστό και ασπαίρον.
Δ:
Ασπαίρον!
Λ:
Όνειρο. Σου άρεσε;
Δ:
Πολύ.
Λ:
Κι εμένα. Πριν το συντρίψεις
εσύ.
Δ:
Προσωπικά;
Λ:
Μην κάνεις το μαλάκα.
Ένας
ήδη νεκρός,
έτσι δεν είπες; Έχεις δίκιο. Σ’ όλη μου
τη ζωή παλεύω να βρω ένα νόημα, και τώρα
που η τύχη -ναι, η τύχη- με φέρνει εδώ,
στην άλλη πλευρά του τείχους, στέκω και
σε κοιτάζω ανήμπορος. Απέτυχα παταγωδώς.
Δ:
Καμία τύχη, όπως σου
εξήγησα. Εγώ
σ’ έφερα στην άλλη πλευρά. Αυτό
είναι το νόημα. Δες το σαν εξιλέωση.
Λ:
Εξιλέωση, για τι; Για τη ζωή
που μου πήρες;
Δ:
Ω, μην αρχίζεις πάλι την κλάψα.
Μόνος σου το είπες πως ήταν για το
καλύτερο. Όσο για το παιδί… σκέψου σε
τι κόσμο θα ’ρχόταν.
Λ:
Α, ναι; Και τι κάνεις εσύ, με
τόση δύναμη, για τον κόσμο; Για να ’ναι
κάπως, ελάχιστα λιγότερο άθλιος;
Δ:
Ακριβώς αυτό. Σκέψου να γινόταν
γουρούνι σαν εμένα.
Λ:
Έχω δει υποκριτές, αλλά
εσύ ρε πούστη μου είσαι το κάτι άλλο.
(με απελπισία) Κόσμε,
κόσμε, κόσμε, κόσμε!
Δ:
Ο κόσμος! (γελάει)
Είναι εκεί, στη θέση του. Και είναι αυτός
που είναι. Το ερώτημα είναι, εσύ
ποιος είσαι.
Λ:
(έξαλλος) Ω, σκάσε
επιτέλους! Δεν καταλαβαίνεις ότι ακριβώς
αυτό είναι που με καίει; Ποιο αόρατο
χέρι υφαίνει τούτη τη γραμμή που με
συνδέει μ’ ό,τι μισώ περισσότερο; Που
κάνει να είμαι εδώ κι εκεί μαζί, να είμαι
Εγώ και να είμαι Εσύ, αητός και σκουλήκι,
θύτης και θύμα, αντιεξουσιαστής κι
εξουσιολιγούρης ταυτόχρονα;
Δ:
Πολύ ενδιαφέρον ερώτημα.
Λ:
Ένα μέρος του εαυτού μου ποθεί
να χιμήξει με τα νύχια στα μάτια σου,
αναγνωρίζοντας στην πράξη αυτή μια
ματαιόδοξα αυτοκαταστροφική ανοησία…
Δ:
Κάνεις προόδους.
Λ:
Κι ένα άλλο λέει, μην είσαι
μαλάκας, εδώ είναι η ευκαιρία σου, άρπαξέ
την, είναι πολύ πιο εύκολο ν’ αλλάξεις
τον κόσμο όντας από την πλευρά των
ισχυρών. Ή –αν μη τι άλλο- θα ’ναι πολύ
πιο εύκολο να τον αντέξεις.
Δ:
Μπήκες στο νόημα, επιτέλους. Τι
κάνεις εκεί;
Λ:
(έχει κολλήσει την κάνη του
περιστρόφου στον κρόταφό του)
Άδειο δεν είπες πως είναι;
Δ:
Το είδες και μόνος σου.
Λ:
Είδα ότι η πρώτη θαλάμη
είναι άδεια. (περιστρέφει το μύλο,
σαν σε ρώσικη ρουλέτα) Αλλά
με τις γυναίκες, ποτέ δεν ξέρεις. Μπορεί
να έχει αφήσει καμία μέσα. Πες μπαμ.
Δ:
Κοφ’ τις μαλακίες.
Λ:
(ακούγεται ένα ξερό «κλικ»)
Σειρά σου τώρα. (περιστρέφει
το μύλο και γυρίζει το όπλο κατά πάνω
στον άλλο -ο οποίος ξαφνικά δεν νιώθει
και τόσο άνετα- Με μια απότομη κίνηση
χτυπά το γνωστό από την πρώτη σκηνή βάζο
το οποίο σπάει με θόρυβο-ο άλλος πέφτει
στα γόνατα με μάτια διάπλατα) Μπαμ!
Σκοτάδι/Φως
